พิจิตร เป็นจังหวัดหนึ่งที่ตั้งอยู่ทางภาคกลางตอนบนระหว่างจังหวัดนครสวรรค์กับจังหวัดพิษณุโลก มีพื้นที่ประมาณ 4,531 ตารางกิโลเมตร มีประชากรในปี พ.ศ. 2561 จำนวน 539,374 คน จังหวัดพิจิตรมีแม่น้ำน่านและแม่น้ำยมไหลผ่าน ตัวเมืองพิจิตรตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำน่าน  


ประวัติศาสตร์
พิจิตร เดิมสะกดว่า พิจิตร์ มีความหมายว่า "(เมือง) งาม" พิจิตรเป็นเมืองเก่าแก่ในสมัยสุโขทัย ซึ่งมีสถานะเป็นหัวเมืองเอกของกรุงสุโขทัย ต่อมาในสมัยอยุธยา รัชสมัยของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถได้เปลี่ยนชื่อเป็น "เมืองโอฆะบุรี" ซึ่งแปลว่า "เมืองในท้องน้ำ" ตามตำนานกล่าวว่า พระยาโคตรบองเป็นผู้สร้างเมืองพิจิตร แต่จะสร้างในสมัยใดไม่ปรากฏ นอกจากนี้ เมืองพิจิตรยังเป็นที่ประสูติของพระมหากษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยาพระองค์หนึ่งคือ สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8 (พระเจ้าเสือ)

ในสมัยอยุธยา พิจิตรเป็นหัวเมืองชั้นตรี มีตำแหน่งเจ้าเมืองปรากฏตามพระไอยการตำแหน่งนาพลเรือนนาทหารหัวเมืองว่า ออกญาเทพาธิบดีศรีรณรงค์ฤๅไชยอภัยพิรียภาหะ ศักดินา 5,000 ไร่ ซึ่งถือว่าเป็นขุนนางบรรดาศักดิ์ระดับสูง ในสมัยกรุงศรีอยุธยามีหัวเมืองชั้นตรีเพียง 7 เมืองเท่านั้น คือ เมืองพิชัย เมืองพิจิตร เมืองนครสวรรค์ เมืองพัทลุง เมืองชุมพร เมืองจันทบูร และเมืองไชยา จึงนับว่าในสมัยโบราณ พิจิตรเป็นเมืองที่ค่อนข้างจะมีความสำคัญสูง จนตำแหน่งเจ้าเมืองมีการตราไว้ในพระไอยการฯ ซึ่งสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถได้ทรงตราไว้

ในสมัยรัตนโกสินทร์ เมืองพิจิตรเป็นเพียงเมืองขนาดเล็ก แต่ก็ยังมีเจ้าเมืองปกครองดังเช่นเมืองอื่น ๆ เมื่อถึงสมัยรัชกาลที่ 5 โปรดให้ย้ายเมืองพิจิตรมาตั้งที่บ้านคลองเรียง ซึ่งเป็นคลองขุดใหม่ลัดแม่น้ำน่านที่ตื้นเขิน คลองเรียงจึงกลายเป็นแม่น้ำน่านไป ส่วนบริเวณเมืองพิจิตรเก่ายังปรากฏโบราณสถานอยู่หลายแห่ง ซึ่งมีอายุตั้งแต่สมัยสุโขทัยถึงสมัยอยุธยา

ที่ตั้งและอาณาเขต

จังหวัดพิจิตรอยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร ไปทางทิศเหนือประมาณ 350 กิโลเมตร มีเนื้อที่ 4,531.013 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 2,831,883 ไร่ มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียง ดังนี้

ทิศเหนือ ติดต่อกับจังหวัดพิษณุโลกทิศตะวันออก ติดต่อกับจังหวัดเพชรบูรณ์ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดนครสวรรค์ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดกำแพงเพชรลักษณะ

ภูมิประเทศ

มีสภาพภูมิประเทศเป็นที่ราบลุ่มตอนกลางและค่อยสูงขึ้นทางทิศตะวันออกและตะวันตกมีแม่น้ำยมและแม่น้ำน่านไหลผ่านจากเหนือจรดใต้ มีบึงสีไฟ และบึง หนอง คลอง อีกจำนวนมาก สภาพภูมิอากาศโดยทั่วไปอุณหภูมิเฉลี่ย 30.2 องศาเซลเซียส ต่ำสุดโดยประมาณ 14.4 องศาเซลเซียส สูงสุดโดยเฉลี่ยประมาณ 33.2 องศาเซลเซียส ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยตลอดปี 911.3 มิลลิเมตร สูงสุด 1,113.9 มิลลิเมตร การประกอบอาชีพ ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทางการเกษตรเป็นภาคการผลิตหลัก รองลงมาได้แก่ อุตสาหกรรม การค้าส่ง การค้าปลีก และการบริการ ผลผลิตสำคัญได้แก่ ข้าวโพด ถั่วเขียว และการประมง

การปกครองแบ่งออกเป็น 12 อำเภอ 89 ตำบล 888 หมู่บ้าน

1. อำเภอเมืองพิจิตร

ที่ว่าการอำเภอเมืองพิจิตร ถนนศรีมาลา ตำบลในเมือง อำเภอเมืองพิจิตร จังหวัดพิจิตร 66000
โทรศัพท์ : 0-5661-1147 
Fax. : - 
Email : Muangphichit1@gmail.com 
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567 

2. อำเภอวังทรายพูน

ที่ว่าการอำเภอวังทรายพูน หมู่ที่ 16 ถนนวังทอง-เขาทราย ตำบลหนองพระ อำเภอวังทรายพูน จังหวัดพิจิตร 66180
โทรศัพท์ : 0-5669-5136 
Fax. : 0-5669-5150 
Email : 
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567 

3. อำเภอโพธิ์ประทับช้าง

ที่ว่าการอำเภอโพธิ์ประทับช้าง หมู่ที่ 5 ตำบลโพธิ์ประทับช้าง อำเภอโพธิ์ประทับช้าง จังหวัดพิจิตร 66190
โทรศัพท์ : 0-5668-9021 
Fax. : 0-5668-9021 
Email : 
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567 

4. อำเภอตะพานหิน

ที่ว่าการอำเภอตะพานหิน ถนนแดงทองดี ตำบลตะพานหิน อำเภอตะพานหิน จังหวัดพิจิตร 66110
โทรศัพท์ : 0-5662-1147 
Fax. : 0-5662-1147 ต่อ 11 
Email : 
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567 

5. อำเภอบางมูลนาก

ที่ว่าการอำเภอบางมูลนาก ถนนประเทืองถิ่น ตำบลบางมูลนาก อำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร 66120
โทรศัพท์ : 0-5663-2005 
Fax. : 0-5663-2005,0-5663-1974 
Email : 
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567 

6. อำเภอโพทะเล

ที่ว่าการอำเภอโพทะเล เลขที่ 170 หมู่ที่ 6 ตำบลท่าบัว อำเภอโพทะเล จังหวัดพิจิตร 66130
โทรศัพท์ : 0-5668-1140 
Fax. : 0-5668-1140 
Email : 
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567 

7. อำเภอสามง่าม

ที่ว่าการอำเภอสามง่าม เลขที่ ..

โทรศัพท์ : xxx-xxxx-xxx 
Fax. : xxx-xxxx-xxx 
Email : 
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567 

8. อำเภอทับคล้อ

ที่ว่าการอำเภอทับคล้อ ถนนชมฐีระเวช ตำบลทับคล้อ อำเภอทับคล้อ จังหวัดพิจิตร 66150
โทรศัพท์ : 0-5664-1464 
Fax. : 0-5664-1464 
Email : 
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567 

9. อำเภอสากเหล็ก

ที่ว่าการอำเภอสากเหล็ก หมู่ที่ 12 ตำบลสากเหล็ก อำเภอสากเหล็ก จังหวัดพิจิตร 66160
โทรศัพท์ : 0-5669-8181 
Fax. : 0-5669-8181 
Email : 
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567 

10. อำเภอบึงนาราง

ที่ว่าการอำเภอบึงนาราง เลขที่ ..

โทรศัพท์ : xxx-xxxx-xxx 
Fax. : xxx-xxxx-xxx 
Email : 
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567 

11. อำเภอดงเจริญ

ที่ว่าการอำเภอดงเจริญ เลขที่ 1 หมู่ที่ 2 ตำบลวังงิ้วใต้ อำเภอดงเจริญ จังหวัดพิจิตร 66210
โทรศัพท์ : 0-5663-3198 
Fax. : 0-5663-3198 
Email : dongcharoen9@gmail.com 
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567 

12. อำเภอวชิรบารมี

ที่ว่าการอำเภอวชิรบารมี เลขที่.. 

โทรศัพท์ : xxx-xxxx-xxx 
Fax. : xxx-xxxx-xxx 
Email : 
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567